Pevam pesmu obrađena lektira književnice Milice Stojadinović Srpkinje. Lektira sadrži detaljnu analizu pesme, analizu dela, književne elemente i beleške o piscu, sve potrebno za kvalitetnu obradu i aktivno sudelovanje u nastavi. Analiza dela Pevam pesmu jedna je od najpoznatijih pesama Milice Stojadinović Srpkinje, jedine zapamćene pesnikinje srpskog romantizma, a, … [više]
Milica Stojadinović Srpkinja
Milica Stojadinović Srpkinja bila je srpska književnica iz 19. veka. Rođena je 6. Jula 1828. godine u selu Bukovac, u tadašnjem Austrijskom carstvu, a umrla 25. jula 1878. godine u Beogradu, u tadašnjoj kneževini Srbiji. Bavila sa pisanjem poezije, prevođenjem, sakupljanjem narodnog staralaštva. Govorila je nemački, italijanski, francuski i slovački jezik. Smatra se prvom velikom pesnikinjom srpske književnosti, posle monahinje Jefimije iz 14. veka.
Bila izuzetno obrazovana žena, i veliki ljubitelj i poznavalac književnosti. Ono što je zanimljivo jeste da se ona obrazovala uglavnom sama, učila je strane jezike i proučavajući književnost, a kao dete lokalnog sveštenika, uživala je ugled u društvu. O njenom književnom umeću mnogo govore činjenice da ju je Vuk Stefanović Karadžić nazivao "moja šćer iz Fruške" (misli se na Frušku Goru) jer je Milica bila veoma bliska sa Vukovom ćerkom Minom.
O veličini Milice Stojadinović Srpkinje govori i Petar Petrović Njegoš. Poznata je njegova očaranost njenim književnim umećem i njegova rečenica: "Ja pojeta, ona pojeta, da nijesam kaluđer, eto kneginje Crnoj Gori".
Milica Stojadinović Srpkinja bila je veoma bliska sa knezom Mihailom Obrenovićem koji joj je bio zaštitnik i veoma odan prijatelj. Mnogi pesnici onog doba, pored najvećih, Vuka Karadžića i Njegoša, posvećivali su svoje pesme Milici Stojadinović Srpkinji, a među njima su: Ljubomir P. Nenadović, Đorđe Rajković, Ivan Mažuranić, Jovan Subotić, kao i mnogi njeni savremenici iz inostranstva, među kojima su: Johan Gabrijel Sajdl, Ludvig August fon Franklom, kao i češka pripovedačic Božana Njemcova, sa kojom je Milica Stojadinović Srpkinja bila u redovnim prepiskama. Sa većinom od nabrojanih književnih velikana, Milica je imala i lične kontakte, rado su dolazili da je posete na Fruškoj Gori očarani njenim specifičnim književnim izrazom i velikim talentom.
Svoje prve radove, Milica je objavila još kao trinaestogodišnja devojčica, prvi put 1847. godine u Serbskom narodnom listu štampana joj je prva pesma. A već od sledeće godine, njene pesme bivaju redovno štampane u najpoznatijim književnim časopisima onog vremena, kao što su: "Vojvođanka", "Sedmica", "Šumadinka", "Fruškogorka", "Danica", "Putnik" i "Komarac".
Njene pesme, još od početka stvaranja, nadahnute su izrazitim nacionalnim osećanjem, zato je sama sebi uz ime i prezime dodala pseudonim Srpkinja. Takođe, u njenoj poeziji je pristuno, pored nacionalnog, i versko osećanje. Prihod od prve knjige, štampane 1850. godine pod nazivom "Pesme" htela je da pokloni manastiru Visokim Dečanima, ali je Vuk Karadžić od te ideje odvratio rekavši da novac treba uložiti u štampanje sledeće knjige.
Sve njene pesme su inspirisane srpskim revolucionarnim duhom opisivajući događaje 1848. odnosno prisajedinjenje Vojvodine kneževini Srbiji. Mada, postoje teorije da u časopisima pesme koje su potpisane sa Spkinja ili jedna Srpkinja nisu baš sve Miličine, iako se njoj pripisuju. Pošto je u to vreme bilo jako teško odavati srpski identitet u Austrijskom carstvu, pretpostavlja se da je mnogo mladih pesnikinja pisalo pod pseudonimom Srpkinja, ali, se većina ipak, sa izvesnom sigurnošću pripisuje Milici.
O bitnosti njene poezije govore i činjenice da je bila zapažena od najuglednijih tadašnjih književnih kritičara kao što su Jovan Skerlić i Anica Savić Rebac, iako joj Skerlić, kao i mnogima nije bio naklonjen.
Pored njenih knjiga pesama, poznat je i "Dnevnik U Fruškoj gori 1854.". Dnevnik je Milica počela pisati nakon povratka iz Beča kada je bila u poseti kod Mine Karadžić, Vukove ćerke. Tada se susrela sa mnogim viđenim ljudima koji su bili u izgnanstvu, među kojima je bio i knez Mihailo Obrenović i njegova žena Julija.
Pored pesničkog dara, vrdničke ili fruškogorske vile, kako su Milicu Stojadinović Srpkinju nazivali savremenici, ona se smatra i prvom ženom reporterom u Srbiji jer je izveštavala o bombardovanju Beograda 1862. godine.
Njen dnevnik "U Fruškoj gori" je imao 433 pretplatnika i to: Beč (200), Budim (20), Beograd (84), Šabac (20), Vukovar (40), Karlovci (49) i Mitrovica (20)
Ukupna bibliografija Milice Stojadinović Srpkinje se odnosi na sledeće publikacije: "Pesme" (1850.), "Pesme, knjiga 2" (1855), "U Fruškoj gori 1854." (1861.), "U Fruškoj gori 1854. sv. 2" (1862.), "U Fruškoj gori 1854. sv. 3" (1866.), "Pesme Milice Stojadinović" (1869.)
Njene najpoznatije pesme su: "Vijenac srpskom pjesniku Vladici Crnogorskom Petru Petroviću Njegošu" (1852), "Na Vidovdan" (1853), "Ljubav i vernost" (1855), kao i pesme: "Na smrt", "Pevam pesmu", "Izliv čuvstva" i "Minki Karadžić".
Poslednjih deset godina života provela je u Beogradu, u kući jednog Grka, sa sluškinjom, nepoznatom devojkom iz Šapca. Nije se udavala. Umrla je u bedi i siromaštvu, 25. jula 1878. godine u Beogradu, potpuno zaboravljena od svog naroda i nekadašnjih poklonika.
Iako je kraj njenog života bio tragičan i usamljenički, srpski narod nije zaborvio njen doprinos nacionalnom i kulturnom identitetu, te tako postoji njena spomen-bista u rodnom selu Bukovcu kao i spomen-ploča na njenoj rodnoj kući u Bukovcu, spomenik Milici Stojadinović Srpkinji u manastiru Vrdnik, a od 1974. godine se u Novom Sadu i na relaciji Bukovac - Vrdnik održavaju književni susreti "Milici u pohode" kao književno memorijalna manifestacija posvećena Milici Stojadinović Srpkinji. Osnovna škola u Vrdniku nosi naziv Milica Stojadinović Srpkinja. Od 1994. godine, Zavod za kulturu Vojvodine dodeljuje prestižnu književnu nagradu Milica Stojadinović Srpkinja za izuzetan doprinos poeziji