Mihail Jurjevič Ljermontov

Mihail Jurjevič Ljermontov rođen je 15. oktobra (3. oktobra, po starom kalendaru), 1814. godine u, Moskvi. Bio je vodeći ruski romantičarski pesnik i autor romana "Junak našeg doba" kojim je ostavio dubok uticaj na kasnije ruske pisce.

Ljermontov je bio sin Jurija Petroviča Ljermontova, vojnog kapetana u penziji, i Marije Mihajlovne, rođene Arsenjeva. Sa tri godine ostao je bez majke i odgajala ga je baka Jelisaveta Aleksejevna Arsenjeva na svom imanju u Penzanskoj guberniji. Obilna prirodna lepota Rusije, njene narodne pesme i priče, običaji i obredi, teški prinudni rad kmetova, priče i legende o seljačkim ustancima, sve je to imalo veliki uticaj na razvoj karaktera budućeg književnika. Pošto je kao dete bio često bolestan, u tri navrata je odvođen u banju na Kavkazu, gde su egzotični pejzaži na njega ostavljali trajne utiske.

Godine 1827. preselio se sa bakom u Moskvu i, dok je pohađao internat za plemićku decu (na Moskovskom univerzitetu), počeo je da piše poeziju i uči slikarstvo. Godine 1828. napisao je pesme "Čerkezi" i "Kavkaski zarobljenik" u duhu engleskog romantičarskog pesnika lorda Bajrona, čiji je uticaj tada preovladao nad mladim ruskim piscima.

Dve godine kasnije objavljuje svoje prve stihove "Proleće". Iste godine upisao se na Moskovski univerzitet, tada jedan od najživljih centara kulture i ideologije, gde su studirali demokratski nastrojeni predstavnici plemstva. Studenti su zdušno raspravljali o političkim i filozofskim problemima, teškoj sudbini kmetovskog seljaštva i nedavnom ustanku decembrista. U ovoj atmosferi napisao je mnogo lirskih stihova, dužih, narativnih pesama i drama.

Godine 1832, nakon sukoba sa reakcionarnim profesorom, Ljermontov je napustio univerzitet i otišao u Sankt Peterburg, gde je upisao kadetsku školu. Pošto je 1834. godine diplomirao sa činom, Ljermontov je postavljen u lajb-gardijski husarski puk stacioniran u Carskom Selu (danas Puškin), blizu Sankt Peterburga. Kao mlad oficir, proveo je veliki deo svog vremena u prestonici, a njegova kritička zapažanja o tamošnjem aristokratskom životu bila su osnova njegove drame "Maskarada". Tokom ovog perioda, njegova duboka, ali neuzvraćena, vezanost za Varvaru Lopuhinu, osećanje koje ga nikada nije napuštalo, odrazilo se u delu "Vojvotkinja od Ligova" i drugim.

Ljermontov je u januaru 1837. godine bio veoma potresen smrću velikog pesnika Aleksandra Puškina, pa je napisao elegiju izražavajući ljubav naroda prema mrtvom pesniku, prokazujući ne samo njegovog ubicu, već i dvorsku aristokratiju koju je video kao dželate slobode i prave krivce tragedije. Čim su stihovi postali poznati dvoru Nikolaja I, Ljermontov je uhapšen i stacioniran na Kavkazu. Putovanja na nova mesta, susreti sa decembristima (u egzilu na Kavkazu) i poznanstvo sa gruzijskim istaknutim pesnicima proširili su njegov horizont. Privučen prirodom i poezijom Kavkaza i uzbuđen njegovim folklorom, proučavao je lokalne jezike i preveo i ugladio azerbejdžansku priču "Ašik Kerib". Kavkaske teme i slike zauzimaju snažno mesto u njegovoj poeziji i romanu "Junak našeg doba", kao i u njegovim slikama.

Kao rezultat revnosnog posredovanja njegove bake i uticajnog pesnika VA Žukovskog, Ljermontovu je dozvoljeno da se vrati u prestonicu 1838. godine, a njegovi stihovi su počeli da se pojavljuju u štampi. Ubrzo je Ljermontov postao popularan, nazivali su ga Puškinovim naslednikom i hvalili ga zbog stradanja i izgnanstva. Za njega su se zainteresovali pisci i novinari, a privlačile su ga i mondene dame. Sprijateljio se sa urednicima "Otečestvenih zapiski", vodećeg časopisa zapadno orijentisanih intelektualaca, a 1840. upoznao je istaknutog naprednog kritičara VG Belinskog, koji ga je zamišljao kao veliku nadu ruske književnosti.

Krajem tridesetih godina 20. veka utvrđeni su glavni pravci njegovog rada. Njegova slobodoljubiva osećanja i gorko skeptična ocena vremena u kome je živeo oličena su u njegovim filozofskim lirikama i originalno se tumače u romantičnim i fantastičnim slikama njegovih kavkaskih pesama na kojima je pesnik radio do kraja života.

Sa samo 26 godina, kada je umro, Ljermontov je dokazao svoju vrednost kao briljantan i talentovan pesnik, mislilac, prozni pisac i dramaturg, Puškinov naslednik i predstavnik najboljih tradicija ruske književnosti. Njegova mladalačka lirika ispunjena je strasnom čežnjom za slobodom i sadrži pozive na bitku, mučne misli kako da svoju energiju primene na životno delo i snove o herojskim delima. Duboko su ga uznemirili politički događaji, a seljačke bune 1830. najavile su vreme "kada će pasti kraljeva kruna". Revolucionarni preokret u zapadnoj Evropi naišao je na njegov oduševljeni odziv (stihovi o Julskoj revoluciji u Francuskoj 1830. godine), a tema Francuske revolucije nalazi se u njegovim kasnijim delima (pesma Saksonija).

Umro 27. jula (15. jula, po starom kalendaru) 1841. godine u duelu u Pjatigorsku. Sahranjen je dva dana kasnije na opštinskom groblju, a na njegovoj sahrani okupilo se čitavo stanovništvo grada. Kasnije je Ljermontovljev kovčeg prenet na imanje Tarhan, a 23. aprila 1842. godine sahranjen je u trezoru porodice Arsenjev.