Laza Kostić

Laza Kostić je, uz Jovana Jovanovića Zmaja i Đuru Jakšića, jedan od trojice najpoznatijih romantičara srpske književnosti. Smatra se i najkontroverznijim srpskim pesnikom, koji je za života prošao put od obožavanja do osporavanja. Njegov život bio je itekako zanimljiv, a njegove pesme i danas se smatraju najboljima u srpskoj poeziji.

Laza Kostić rođen je 1841. godine u Kovilju, u Bačkoj. Porodica iz koje je potekao bila je vojnička, jer otac mu je bio oficir u austrijskoj vojsci. Kostić je osnovnu školu polazio najpre u Kovilju, a onda u Pančevu. Gimnaziju je upisao u Novom Sadu, a završio u Budimu. Već tada, kao gimnazijalac, Kostić se uključio u omladinski pokret, što je pokazalo njegovu sklonost politici i političkoj akciji, što će se iskazati i kasnije u njegovu životu.

Nakon mature Kostić je upisao pravo u Pešti. Diplomirao je 1864. godine, a doktorirao 1866. godine. Iste godine počeo je da radi kao profesor u jednoj gimnaziji u Novom Sadu. Nakon toga radio je kao advokat, a onda i kao javni beležnik te predsednik suda. Nastavio je da se bavi političkim delovanjem pa je 1872. godine zatvoren zbog "veleizdaje", naime, lažno je optužen za učestvovanje u ubistvu kneza Mihaila. Drugi put završio je u zatvoru zbog svog "antiaustrijskog" govora prilikom proglašenja punoletnosti kneza Milana.

Nakon oslobođenja, Kostić je imenovan poslanikom Ugarskog sabora. Nakon što se preselio u Beograd, Kostić je počeo da uređuje list "Srpska nezavisnost". Ipak, nije mogao da ostane u Srbiji zbog sukoba s tadašnjom vlasti, pa se preselio u Crnu Goru na sledećih pet godina. Živeo je tamo kao knežev saradnik, a usput je uređivao nekoliko crnogorskih novina. Nakon toga vratio se u Sombor gdje je živeo do smrti i u to se vreme bavio samo književnošću.

Za života se Kostić družio s mnogim slavnim i uticajnim ljudima. Među njima je bio i Nikola Tesla, kome je Kostić preporučio da oženi Lenku Đunđerski. Lenka je bila devojka u koju je i sam Kostić bio zaljubljen, ali je njihova ljubav bila nemoguća jer je on bio stariji od nje preko 30 godina. Budući da ni Tesla, ni Lenka nisu želeli da se ožene, Kostić je pobegao od te ljubavi oženivši se s Julijanom Palanački, i to po preporuci Lenkina oca, inače dobrog prijatelja Laze Kostića. Ubrzo nakon Kostićeve ženidbe, Lenka je umrla. Umrla je na svoj 25. rođendan dok je Kostić bio na medenom mesecu sa svojom suprugom. Shrvan od boli zbog ovog gubitka, Laza Kostić napisao je svoju najpoznatiju pesmu "Santa Maria della Salute".

Laza Kostić počeo je da se bavi književnošću još dok je bio gimnazijalac, ali svoja značajnija dela počeo je da piše tek u svojim dvadesetim i tridesetim godinama, što se nastavilo do kraja njegova života. Zbirke lirskih pesama počeo je da objavljuje tek 1973. godine, a zbirka njegove celokupne poezije izdata je 1909. godine, kada je prvi put objavljena i njegova najpoznatija pesma "Santa Maria della Salute".

Druge poznate pesme Laze Kostića su "Poslednja ruža", "Moja zvezda", "Međ' javom il' međ' snom", "Spomen na Ruvarica", "Na ponoćnoj lađi" i druge. Neke njegove epske pesme su "Minadir", "Samson i Dalila", "Đurđevi stubovi" i druge. Za života Kostić je napisao preko 150 lirskih i 20 epskih pesama. Napisao je i tri drame: "Maksim Crnojević", "Pera Segedinac" i "Uskokova ljubav" (ili "Gordana"). Uz to, Kostić je napisao brojne rasprave i preveo neka važna dela svetske književnosti, među kojima se ističu ona Šekspirovska.

Laza Kostić umro je 1910. godine. U njegovu čast svake se godine dodjeljuje Nagrada Laza Kostić koja ide najboljem književnom delu. Ova dodela vrši se na manifestaciji "Dani Laze Kostića".