Pohvala svetom knezu Lazaru obrađena lektira. Lektira sadrži detaljnu analizu pesme, književne elemente i prepričani sadržaj, sve potrebno za kvalitetnu obradu i aktivno sudelovanje u nastavi. Pročitajte kompletno delo Pohvala svetom knezu Lazaru >> Analiza dela Jefimija je poznata kao prva žena u srpskoj diplomatiji i prva književnica, pesnikinja stare … [više]
Monahinja Jefimija
Jelena Mrnjavčević ili Monahinja Jefimija (pseudonim), rođena je 1349. godine. Ćerka kesara Vojihne pod Stefanom Dušanom, Jefimija je bila udata za despota Jovana Uglješu, brata kralja Vukašina s kojim je dobila i sina Uglješu Despotović koji je umro sa samo četiri godine.
Posle smrti muža 26. septembra 1371. godine u Maričkoj bitki, preselila se iz Sera u Kruševac na dvor kneza Lazara. Posle njegove smrti u Kosovskoj bitki, Jefimija se s kneginjom Milicom zamonašila u manastiru Županja. Ime Jefemija je dobila u manastiru u Ljubostinju.
Navodno je Jefimija imala veliki uticaj na kneginju koja je cenila Jefimijino mišljenje u mučnim, teškim i prelomnim trenucima kada je trebalo odlučivati o državnim pitanjima. Jefimija se posebno istakla u misiji 1398. godine kada su dve monahinje bile na misiji da opravdaju budućeg despota Stefana Lazarevića u optužbi za planiranje izdaje i neverstvo.
Srpski monah Grigorije Camblak je naveo da su ove dve monahinje imale još jednu posebnu misiju i cilj - prenos i izmošljenje moštiju Svete Petke iz prestonice bugarskog carstva Trnova u Srbiju što je sultan velikodušno prihvatio i dopustio jer je u njihovom činu video samo verske motive.
Jefimija je ostavila tri (3) dela - zapisa koji se danas svrstavaju u poeziju i pripadaju najznačajoj srednjovekovnoj srpskoj književnosti. Radi se o darovima (prinošenija) u kojima se nalaze reči koje je Jefimija napisala:
Tuga za mladencem Uglješom - darovana manastiru Hilandaru
Zapis na Hilandarskoj zavesi - namenjen Sabornoj crkvi koja se nalazi u Hilanderu
Pohvala knezu Lazaru - namenjen manastiru Ravanici, ujedno i poslednji njen rad za koji se pretpostavlja da ga je napravila za vreme svog boravka u manastiru Ljubostinji.
Tačno vreme smrti Jefimije se ne zna, ali se uzima 1405. godina, a poslednje pominjanje se može pronaći u povelji despota Stefana Lazarevića koji njeno ime veže uz reči "majka", "gospođa" i "vladarka (despotica)". Posle primitka velike shime, promenila je ime u Jevpraksija i nagađa se da je poslednje trenutke svog života provela u Ljubostini (manastir) u zadužbini kneginje, a u koje su se prijavljivale srpske plemićke žene čiji se muževi nisu vratili posle Kosovskog boja.
Opšte je mišljenje da je Jefimija sahranjena upravo u tom manastiru, dok čak neka istraživanja pokazuju da se njeno telo nalazi kod Obrenovca u Velikom Polju.