Afereza

Afereza predstavlja stilsku figuru izostavljanja početnog nenaglašenog glasa (najčešće vokala, ‘vako, ‘tica) ili sloga.

Pesnik je koristi iz metričkih razloga. Upotrebljava je kada želi da postigne određeni broj slogova u stihu. Ova pojava se još naziva i obrnuta elizija. U srpskom jeziku je možemo pronaći u različitim regionalnim i lokalnim govorima kao i u usmenoj poeziji. Primer izostavljanja početnoga samoglasnika (‘vako, ‘nako, ‘vamo, ‘namo, ‘voliko umjesto ovako, onako, ovamo, onamo, ovoliko).

Reč afereza potiče od grčke reči aphairesis što znači oduzimanje, otimanje.

Na primer:

Laza Kostić “Đurđevi stupovi”:

“Bože večnosti, bože trenutka,
Bože ‘seljene i svakog kutka.”

Laza Kostić “Santa Maria della Salute”:

“Suncima zasut ‘seljenske stude.”

U srpskom jeziku afereza je retka i kada se sreće najčešće je nalazimo u poeziji.

Kao primere gramatičke afereze u srpskom jeziku možemo smatrati nenaglašene oblike prezenta glagola biti (sam, si, je, smo, ste, su) i htjeti (ću, ćeš, će, ćemo, ćete, će).

Afereza je postupak koji je prikladan u kolokvijalnim kontekstima, žargonu, neoficijalnim primerima jezika, kao i dječjem jeziku. U žargonu se može čuti šulja umjesto košulja, a u dječjem jeziku često se umesto čokolada pojavljuje samo lada.

U žargonu i razgovornom jeziku skraćivanje rieči signal je govornikove opuštenosti, urbane senzibilnosti i slično.