Ekspozicija

Ekspozicija je uvodno izlaganje, odnosno prikazivanje. Predstavlja uvodni deo u književnom ili muzičkom ostvarenju. Ekspozicija je uvodni deo književnog dela u kojem se upoznajemo sa događajima koji prethode fabuli, sa ličnostima koje u njoj učestvuju i sa njenom početnom situacijom. Ona čitaoca upoznaje sa događajima koji određuju dalji zaplet i odnose među likovima.

U zavisnosti od autora, kompozicije samog dela, ekspozicija se, iako se obično nalazi na početku, može naći i na kraju dela. Prema ovom kriterijumu ekspoziciju možemo podeliti na neposrednu, koja svoje podatke iznosi na početku, i zadržanu, koja svoje podatke iznosi na kraju dela.

Za klasične epove karakteristična je na početku i u njemu se direktno saopštava tema dela, na primer Homerova “Odiseja”. Za razliku od epa u romanima je susrećemo retko, mada se važni podaci o delu mogu naći u autorskim predgovorima. Što se tiče drame, u njoj takođe iznosi početnu situaciju, odnosno motiviše tok događaja koji sledi.

Ekspozicija se najčešće nalazi u obliku prologa, kao na primer na početku “Romeo i Julija”, gde nam se izlaže neprijateljstvo dveju porodica. Nekada se ekspozicijom uvodi i lice koje upoznaje gledaoce sa prethodnim događajima, samom situacijom ili odnosima među likovima. Ovakav primer ekspozicije susrećemo na početku Eshilove “Orestije”, gde nam se nagoveštava atmosfera na dvoru i budući tok događaja.