Ditiramb

Ditiramb je horska pesma koja je pevana u slavu grčkog boga Dionisa, boga životne radosti i veselje. Poreklo i razvoj ditiramba nisu dovoljno poznati, ali se pretpostavlja da je postojao još u 7. veku.

U početku ditiramb je predstavljao horsku pesmu izvođenu u slavu boga Dionisa koju je pevao hor predvođen horovođom. Izvođači koji su sačinjavali hor bili su obučeni kao satiri. Kao prelomni trenutak u konstituisanju ovog književnog žanra smatra se da je bilo sastavljanje hora od strane Ariona koji je 600. godine pre nove ere izveo ditiramb. Krajem VI veka pre nove ere Las iz Hermione uvodi ditiramb kao takmičarsku disciplinu na različitim latinskim svetkovinama, uključujući i “Velike Dionisije”, da bi se od 5. veka pre nove ere u njemu ogledali najznačajniji horski pesnici, kao što su Simonida, Bahilida i Pindar.

Od tog momenta ditiramb više ne peva samo o Dionisu već obrađuje i mnoge druge teme iz grčke mitologije. Pesma u ditirambu je bila narativnog karaktera i njena važnost posebno se ogleda u tome što se iz nje razvila drama. To se postiglo tako što se raspodelom njenog pevanja na hor  i pevača, čime se začeo nastanak drame. Danas ditiramb predstavlja pesmu koja je ispunjena životnim radostima i vedrinom.

Aristotel u “Poetici” povezuje ditiramb sa poreklom tragedije, tvrdeći da je tragedija nastala iz improvizacija ditiramba.Verovatno je pevač započinjao pesmu na koju je zatim hor odgovarao. Prema ovoj hipotezi iz razmene replika , to jest razmene dijaloga, postepeno je izrastao dramski oblik. Ditiramb je vrsta pesme koja se odlikuje time što je veoma vesela, odiše radošću i oduševljenjem. Njome se prvenstveno slave životne radosti i prirodne lepote.

Primer ditiramba pokazaćemo na Anakreontovoj pesmi “Pijuckajmo”:

“Hajde, momče, nosi nama čašu veću da na dušak
Iskapim je. Deset nalij mjera vode, a pet vina!
Bez obijesti svake želim opet sad se proveselit.

Hajde, nemojmo mi više s krikom, vikom kao Skiti
Uz čašu se zabavljati, piti, nego pijuckajmo,
Krasne pjesme pripjevajmo!”